پوستی درخشان نیازمند مراقبت روزانه از پوست، انتخابهای سالم در سبک زندگی و حداقل قرار گرفتن در معرض آلایندههای محیطی و اشعههای UV است. با این حال، با وجود تمام تلاشهای ما، پوست ما هنوز ممکن است نادیده گرفته شده، به نظر برسد. زمانی که پوست بیش از حد چرب یا خشک است، معمولاً عامل آن ناهماهنگی در تولید سبوم است.
این مقاله نقش سبوم، عواملی که بر تولید آن تأثیر میگذارند و چگونگی حفظ سطوح بهینه سبوم برای داشتن پوستی با ظاهری سالم را توضیح میدهد.
با مجله سلامت آواطب همراه باشید.
سبوم چیست؟
سبوم مادهای زرد روشن و چسبناک است که بر سطح پوست قرار دارد. این ماده از لیپیدها یا مولکولهای چرب تشکیل شده است که شامل روغنهای طبیعی، مومها، اسکوالن و کلسترول است.
نقش سبوم چیست؟
جامعه علمی درک محدودی از نقش سبوم و چگونگی تأثیر عوامل مختلف بر نرخ ترشح آن دارد. آنها فونکسیونهای زیر را به سبوم نسبت میدهند:
– روانکاری و هیدراتاسیون پوست: نقش اصلی سبوم، نگه داشتن پوست هیدراته با جلوگیری از تبخیر رطوبت و الکترولیتها است.
– فوتوپروتکشن: اسکوالن موجود در سبوم از خود محافظت طبیعی در برابر تابش UV نشان میدهد.
– محافظت در برابر میکروبها: مواد ضد میکروبی در سبوم، آن را به خط اول دفاع در برابر عفونتهای باکتریایی، ویروسی و قارچی تبدیل میکند.
– فعالیت آنتیاکسیدانی: سبوم به حمل آنتیاکسیدانها مانند ویتامین E از خون به سطح پوست کمک میکند، بدن را در برابر رادیکالهای آزاد محافظت میکند.
– ترمیم زخم: دانشمندان باور دارند که سبوم فعالیت پاتوژنها را تنظیم کرده و در ترمیم زخم شرکت میکند.
سبوم کجا تولید میشود؟
غدد سباسه سبوم را تولید میکنند. آنها آن را در فولیکول مو میریزند، که رشد مو را تحریک میکند. همزمان با رشد مو به سطح پوست، سبوم را به بیرون هل میدهد.
غدد سباسه تقریباً کل سطح بدن ما را پوشانده و معمولاً در اطراف فولیکولهای مو گروهبندی میشوند. صورت، پوست سر و سینه بیشترین غلظت غدد سباسه را دارند. تنها نواحی که غدد سباسه در آنها وجود ندارد کف دستها و کف پاهای ما هستند.
چه عواملی باعث تولید سبوم میشوند؟
ترشح سبوم یک فرآیند طبیعی است که از بدو تولد آغاز میشود. چندین عامل بر نرخ تولید سبوم تأثیر میگذارند، که آن را برای هر فرد منحصر به فرد میکند.
این مطلب را از دست ندهید: 8 نکته مراقبت از پوست تابستانی برای پوست های چرب
سن
بیشتر افراد در شش ماه اول پس از تولد، تولید قابل توجهی از سبوم را تجربه میکنند. فعالیت غدد سباسه تا زمان بلوغ کند میشود، پس از آن تا 500% افزایش مییابد. افزایش تولید سبوم در این دوره مسئول ظاهر شدن آکنه است زیرا با سلولهای مرده و کثیفی در منافذ ترکیب شده، آنها را مسدود کرده و باعث شیوع آکنه میشود.
برای بیشتر افراد، تولید سبوم پس از سن 20 سالگی دوباره کاهش مییابد.
جنسیت
برخی مطالعات نشان میدهند که مردان در مقایسه با زنان در همان محدوده سنی، مقادیر قابل توجه بیشتری سبوم تولید میکنند.
هورمونها
افزایش فعالیت هورمونی، که به طور طبیعی حول و حوش بلوغ و نوجوانی رخ میدهد، ترشح سبوم را افزایش میدهد. هورمونی که بیشترین مسئولیت را در افزایش تولید سبوم دارد، تستوسترون است. افرادی که تحت درمان جایگزینی تستوسترون قرار میگیرند ممکن است سطوح افزایشی سبوم را تجربه کنند.
همانطور که فعالیت هورمونهای جنسی با افزایش سن کاهش مییابد، تولید سبوم کاهش یافته، اغلب باعث خشکی و خارش پوست میشود.
ژنتیک
اندازه غدد سباسه و نحوه تنظیم فعالیت آنها توسط هورمونها بیشتر تحت تأثیر ژنتیک است. افرادی که اقوامشان مسائل پوستی مرتبط با تولید کم یا زیاد سبوم دارند، شانس بیشتری برای تجربه همان دغدغهها دارند.
مسائل پزشکی
بعضی از مشکلات سلامتی و داروها ممکن است باعث ناهماهنگی در تولید سبوم شوند. اینها شامل:
– مسائل غده هیپوفیز و آدرنال.
– شرایط تخمدانی و بیضهای.
– بیماری پارکینسون.
– سوءتغذیه و رژیمهای کالری محدود.
– داروهای هورمونی، قرصهای ضد بارداری و رتینوئیدهای تجویزی.
عوامل سبک زندگی
چربیهای اشباع، شکرها، شیر، مصرف کم آب، الکل و نیکوتین میتوانند باعث شوند غدد سباسه بیش از حد یا خیلی کم سبوم تولید کنند.
اگر مشکوک هستید که رژیم یا انتخابهای سبک زندگی شما به طور منفی بر پوستتان تأثیر میگذارد، نوبت به نوبت عوامل زندگی موجود در این لیست را حذف کنید تا کشف کنید چه چیزی سطوح سبوم شما را به هم میریزد.
چگونه تولید سبوم را متعادل کنیم؟
ناهماهنگی در تولید سبوم معمولاً باعث مشکلات پوستی میشود. تولید بیش از حد سبوم باعث پوستی چرب و مستعد آکنه میشود، در حالی که کاهش تولید سبوم منجر به پوستی خشک، خارشدار و پوسته پوسته میشود.
راههای مختلفی برای حل مشکلات پوستی مرتبط با ناهماهنگی در فعالیت غدد سباسه و بازگشت به سطح بهینه سبوم وجود دارد.
کاهش تولید سبوم
اگر پوست چربی دارید و اغلب شاهد شیوع آکنه هستید، با استفاده از این روشها تلاش کنید تا تولید سبوم را کاهش دهید:
– پوست خود را هر هفته به آرامی تمیز و لایهبرداری کنید. (با استفاده از محصولات مخصوص پوست چرب و مستعد آکنه با اسیدهای آلفا و بتا هیدروکسی).
– از محصولات OTC حاوی اسید سالیسیلیک یا مندلیک برای کاهش شیوع آکنه استفاده کنید. (سرم سالسیلیک اسید)
– از مواد غذایی که ممکن است باعث چرب شدن پوست شوند مانند شکرها و چربیهای اشباع شده، دوری کنید.
افزایش تولید سبوم
کمبود تولید سبوم اغلب باعث پوستی کم آب، پوسته پوسته و موهای خشک میشود. برای بهبود وضعیت پوست و موی خود، این نکات را دنبال کنید:
– از محصولات مراقبت از پوست ملایم و فاقد الکل که برای پوستهای حساس طراحی شدهاند، استفاده کنید.
– مرطوبکنندههای حاوی هیومکتانتها را در روتین مراقبت از پوست خود بگنجانید.
– صورت، بدن و موهای خود را با آب ولرم به جای آب داغ بشویید.
– روزانه حداقل هشت لیوان آب بنوشید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر هیچ یک از روشهای ذکر شده در بالا تأثیر مورد نظر را ایجاد نکرد، به پزشک پوست خود مراجعه کنید.
همچنین، اگر شما تجربه میکنید:
– شیوعهای پایدار آکنه.
– کیستها و گرههای دردناک.
– عفونتهای شدید پوستی.
– پوست ترک خورده، شکافته یا خونریزیدار.
پزشکان پوست مشکلات مربوط به ناهماهنگی در تولید سبوم را با داروهای تجویزی، ایزوترتینوئین، کورتیکواستروئیدها، درمان هورمونی و درمانهای زیبایی مانند لیزر و پیلینگ شیمیایی درمان میکنند.
بدنهای ما سبوم تولید میکنند تا پوست را هیدراته و از عوامل خارجی محافظت کند. ناهماهنگی در سطوح سبوم، عملکرد مانع پوستی ما را ضعیف میکند و پوست ما را در معرض آسیبهای محیطی و کمآبی قرار میدهد.
یاد بگیرید نشانههای تولید مختل سبوم را تشخیص دهید و سطوح بهینه سبوم را برای حفظ سلامت پوست بازیابی کنید.
گردآورنده:
- زهرا غلامحسین دخت
پیام بگذارید