آیا لکه‌های قهوه‌ای مزاحم روی صورتت (ملاسما) اعتماد به نفس‌ات رو پایین آورده؟ خیلی از خانم‌ها به خاطر این لکه‌ها احساس پیری می‌کنن. ولی نگران نباش! تو این مقاله، گزینه‌های درمانی برای ملاسما رو بررسی می‌کنیم که امن و تایید شده از نظر پوست‌شناسی هستن.
با مجله سلامت آواطب همراه باشید.
ملاسما چیه؟
ملاسما یه مشکل پوستی هست که بیشتر روی صورت به وجود میاد. لکه‌های تیره به خاطر تولید زیاد ملانین (رنگدانه‌ی پوست) روی پوست ظاهر می‌شن.
بهش “کلوزما” هم می‌گن. این اسم از کلمه یونانی “ملاس” به معنی سیاه یا “چولاس” به معنی سبز گرفته شده.
زن‌های جوان با پوست تیره بیشتر در معرض ملاسما هستن، ولی ملاسما می‌تونه در هر سنی به وجود بیاد.
علائم ملاسما
ملاسما باعث ایجاد لکه‌های تیره روی صورت می‌شه. این لکه‌ها معمولاً روی:
- گونه‌ها
- پیشانی
- پل بینی
- چانه
ظاهر می‌شن.
دلایل ملاسما
- قرار گرفتن در معرض UV
- عدم تعادل هورمونی
- قرص‌های ضد بارداری
- بارداری
ملاسما به “ماسک بارداری” یا “لک بارداری” هم معروفه، چون لکه‌های تیره‌ای که روی بینی، استخوان‌های گونه و فک ظاهر می‌شن، در دوران بارداری شایع‌ترن.
درمان‌های موضعی ملاسما
درمان‌های موضعی برای ملاسما شامل اکسید آهن، هیدروکینون، اسید آزالئیک، اسید کوجیک، ترتینوئین، کورتیکواستروئید، اسید اسکوربیک و نیاسینامید می‌شن.
۱. هیدروکینون:
هیدروکینون (HQ) که بهش دی‌هیدروکسی بنزن هم می‌گن، یه ترکیب فنلی هیدروکسی هست. این ماده با روشن کردن پوست عمل می‌کنه و به صورت کرم، لوسیون، ژل یا مایع موجوده.
هیدروکینون تو فرمولاسیون‌های بدون نسخه هم پیدا می‌شه، ولی نسخه‌های قوی‌تر فقط با تجویز پزشک قابل تهیه‌ن. استفاده معمول از HQ با غلظت‌های ۲-۵ درصد هست و می‌تونی روزی یه بار استفاده کنی. این ماده فعالیت تیروزیناز، که کاتالیزور بیولوژیکی تولید ملانین در ملانوسیت‌هاست، رو مهار می‌کنه.
۲. اسید آزالئیک:
اسید آزالئیک تولید ملانوسیت‌های بیش‌فعال رو مهار می‌کنه و خاصیت ضد تیروزیناز داره. رادیکال‌های آزاد باعث هایپرپیگمانتاسیون می‌شن و اسید آزالئیک با کاهش تولید رادیکال‌های آزاد عمل می‌کنه.
۳. اسید کوجیک:
اسید کوجیک (۵-هیدروکسی-۲-هیدروکسی‌متیل-۴-پیرون) یه محصول قارچی طبیعی و آب‌دوست هست. این اسید از بعضی گونه‌های Acetobacter، Aspergillus و Penicillium به دست میاد. این ماده با مهار تولید تیروزیناز آزاد عمل می‌کنه و همچنین آنتی‌اکسیدان قوی‌ای هست.
۴. ترتینوئین:
ترتینوئین یه رتینوئید هست که روی مراحل مختلف راه‌کار ملانیزاسیون تاثیر می‌ذاره و باعث از دست دادن سریع رنگدانه‌ها می‌شه.
۵. کورتیکواستروئیدها:
کورتیکواستروئیدها باعث کاهش گردش اپیدرمی می‌شن و ممکنه اثر روشن‌کننده داشته باشن. این داروها سال‌هاست که با سایر عوامل برای درمان ملاسما ترکیب می‌شن و باعث آتروفی اپیدرمی (نازک شدن و صاف شدن اپیدرم) می‌شن.
۶. اسید اسکوربیک:
اسید اسکوربیک خاصیت آنتی‌اکسیدانی داره و بر ملانوژنز تاثیر می‌ذاره با جلوگیری از تولید رادیکال‌های آزاد و جذب اشعه ماورای بنفش. چون تقریباً عوارض جانبی نداره، می‌شه به تنهایی یا به صورت ترکیبی ازش استفاده کرد.
۷. نیاسینامید:
نیاسینامید هم در درمان ملاسما کاربرد داره و به کاهش لک‌ها کمک می‌کنه. راستی ویدیوی درمان کامل لک ملاسما را ببینید.
درمان‌های خوراکی ملاسما
درمان‌های خوراکی برای ملاسما شامل اسید ترانکسامیک، پلی‌پودیوم لوکوتوموس و گلوتاتیون هستن.
۱. اسید ترانکسامیک (TXA):
وقتی پوست در معرض نور آفتاب قرار می‌گیره، باعث تولید فعال‌کننده پلاسمین می‌شه که فعالیت پلاسمین رو در کراتینوسیت‌ها افزایش می‌ده. اسید ترانکسامیک با قطع کردن پلاسمینوژن که به کراتینوسیت‌ها متصل می‌شه، از ایجاد رنگدانه‌ها جلوگیری می‌کنه.
۲. پلی‌پودیوم لوکوتوموس:
پلی‌پودیوم لوکوتوموس یه سرخس گرمسیری هست. این گیاه حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی هست که از پوست در برابر آسیب‌های رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنه.
۳. گلوتاتیون:
گلوتاتیون یکی از قوی‌ترین آنتی‌اکسیدان‌هاست که توسط سلول‌های بدن تولید می‌شه و یه تری‌پپتید از گلوتامات، سیستئین و گلیسین هست. این ماده با مهار عملکرد تیروزیناز باعث روشن‌تر شدن پوست می‌شه.
درمان‌های تخصصی ملاسما
۱. پیلینگ شیمیایی:
پیلینگ شیمیایی با حذف لایه‌های خارجی پوست که تغییر رنگ دادن، عمل می‌کنه. این درمان معمولاً با محصولات موضعی دیگه ترکیب می‌شه. اسید گلیکولیک یکی از مؤثرترین پیلینگ‌های شیمیایی هست. این ترکیب‌ها اخیراً برای درمان ملاسما هم استفاده می‌شن.
۲. درمان‌های لیزری و مبتنی بر نور:
درمان‌های لیزری و نورپایه مرحله بعدی بعد از درمان‌های موضعی یا پیلینگ شیمیایی هستن. این درمان سریع‌تر عمل می‌کنه چون باعث تسریع در حذف مسیرهای تولید ملانین می‌شه.
۳. میکرونیدلینگ:
تکنیک میکرونیدلینگ با استفاده از سوزن‌های ریز، برش‌های کوچکی در لایه‌های بالایی پوست ایجاد می‌کنه. این درمان کم‌تهاجمی توسط متخصص پوست با استفاده از درما رولر (یه رولر کوچک و دستی که با سوزن‌های ریز پوشیده شده) انجام می‌شه. این روش باعث چرخش سلولی و حذف سلول‌های رنگدانه‌دار می‌شه.
درمان‌های خانگی ملاسما
۱. آلوئه ورا
آلوئه ورا حاوی آلوسین هست که تاثیر مهاری روی ملانوژنز و فعالیت تیروزیناز داره.
۲. چای سبز
چای سبز برای خاصیت‌های آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی‌ش مشهور شده. عصاره‌های چای سبز شامل چندین آنتی‌اکسیدان پلی‌فنولی هست که در مهار ملاسما ناشی از UV کمک‌کننده‌ن.
۳. توت‌سفید
عصاره توت‌سفید فعالیت تیروزیناز رو متوقف می‌کنه، تشکیل ملانین در ملانوسیت‌ها رو کاهش می‌ده و انتقال ملانین به لایه‌های بالایی پوست رو متوقف می‌کنه.
۴. زردچوبه
ماده فعال زردچوبه، کورکومین، یه رنگدانه زرد رنگه. کورکومین باعث آپوپتوز (مرگ سلولی که بخشی طبیعی و کنترل‌شده از رشد یا توسعه موجود زنده هست) در سلول‌های ملانومای انسانی می‌شه.
۵. سویا
سویا، که یه نوع حبوباته، شامل مواد فعال زیستی زیادی مثل ایزوفلاون‌ها و مهارکننده‌های پروتئاز سرین هست. این مواد انتقال ملانوزوم‌ها رو متوقف می‌کنن.
پیشگیری از ملاسما
ضدآفتاب
از ضدآفتاب با طیف وسیع حداقل SPF 30 استفاده کن تا اشعه‌های UV-A و UV-B رو دور نگه‌داری. “ضدآفتاب رو ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از اینکه زیر نور آفتاب بری بزن و هر دو ساعت یه بار دوباره بزن.
پوشاک محافظت‌کننده از آفتاب، کلاه و عینک آفتابی
عینک آفتابی و کلاه لبه‌دار بپوش که صورتت رو بپوشونه. “همچنین از پارچه‌هایی استفاده کن که محافظت‌کننده از آفتاب هستن.
اجتناب از وکس
وکس می‌تونه باعث التهاب پوست بشه که ممکنه ملاسما رو بدتر کنه، پس بهتره از وکس کردن نواحی تحت تاثیر ملاسما پرهیز کنی. در مورد روش‌های دیگه حذف مو با درماتولوژیستت مشورت کن.
مراقبت ملایم از پوست
روتین مراقبت از پوستت ممکنه ملاسما رو بدتر کنه. یه روتین خوب مراقبت از پوست خیلی به سلامت و درخشندگی پوستت کمک می‌کنه. محصولات مراقبت از پوست خشن ممکنه تاثیر منفی روی پوستت بذارن و ملاسما رو هم تشدید کنن.
مهمه که از محصولات مراقبت از پوست استفاده کنی که مناسب پوستت باشن. با مراقبت از پوست شخصی‌سازی‌شده، دیگه نیازی به امتحان کردن محصولات تصادفی نداری.
گردآورنده:
- زهرا غلامحسین دخت | مجله سلامت آواطب
پیام بگذارید