پوست ما به دلایل مختلفی پیر می‌شه. بعضی از این دلایل کاملاً طبیعی هستن و نمی‌شه جلوی اون‌ها رو گرفت. اما یه سری عوامل بیرونی هم هستن که باعث پیری زودرس پوست می‌شن و با یه سبک زندگی درست و مراقبت‌های مناسب، می‌تونیم تا حد زیادی کنترلشون کنیم.
توی این مطلب، نشانه‌های اصلی پیری پوست، دلایل داخلی و خارجی که باعثش می‌شن، و بهترین راه‌های مراقبت از پوست توی سنین مختلف رو بررسی میکنیم.
با مجله سلامت آواطب همراه باشید.
نشانه های پیری پوست چیست؟
تقریباً از ۲۵ سالگی، اولین نشانه‌های پیری روی پوست ظاهر می‌شه. اول با خطوط ریز و کم شدن رطوبت شروع می‌شه و کم‌کم این تغییرات بیشتر و مشهودتر می‌شن. به‌طور کلی، پیری پوست سه نشانه‌ی اصلی داره:
۱. چروک‌ها
اولین و مشخص‌ترین نشانه‌ی پیری، چین و چروک‌های ریز هستن. معمولاً توی دهه‌ی ۲۰ و ۳۰ زندگی، چروک‌های سطحی مثل خطوط خنده و چروک‌های کنار چشم (معروف به پای کلاغی) ظاهر می‌شن. بعد از اون، چروک‌های پیشانی هم کم‌کم خودشون رو نشون می‌دن.
چروک‌های دینامیک، همون چروک‌هایی هستن که موقع حرکت صورت (مثلاً موقع خندیدن یا اخم کردن) دیده می‌شن. اما با گذر زمان، همین چروک‌ها دائمی می‌شن و وقتی صورت هم توی حالت عادیه، دیده می‌شن.
📢 مطلب مرتبط با موضوع پیری پوست: چه زمانی پیری شروع می شود؟
۲. کاهش حجم صورت
با افزایش سن، ساختار پوست تغییر می‌کنه و معمولاً توی ۴۰ سالگی، بیشتر افراد با کاهش حجم پوست مواجه می‌شن. این مسئله باعث می‌شه خطوط و فرم صورت کم‌رنگ‌تر بشه و پوست حالت افتاده پیدا کنه. همین موضوع باعث می‌شه صورت کمی غمگین یا خسته به نظر بیاد.
تشخیص کاهش حجم پوست شاید در نگاه اول سخت باشه، اما نشانه هایی مثل صاف شدن گونه‌ها، پهن‌تر شدن فک یا شل شدن پوست گردن (اصطلاحاً گردن بوقلمونی) از علائم بارز اون هستن.
یکی دیگه از مشکلاتی که توی این مرحله ظاهر می‌شه، چروک‌های اطراف دهان هستن. با پایین اومدن گوشه‌های لب، رژ لب هم ممکنه از خط طبیعی خودش بیرون بزنه. خطوطی مثل خط لبخند عمیق یا خطوط عروسکی (مارینت) هم اگه بهشون رسیدگی نشه، با گذر زمان عمیق‌تر می‌شن.
۳. کاهش خاصیت کشسانی و چروک‌های عمیق
توی مراحل بعدی، پوست خاصیت ارتجاعی و سفتی خودش رو از دست می‌ده. این اتفاق معمولاً بعد از ۵۰ سالگی بیشتر دیده می‌شه. توی این سن، میزان الاستین و کلاژن پوست کاهش پیدا می‌کنه و ساختار پوست ضعیف‌تر می‌شه.
پوست‌های بالغ معمولاً خشک‌تر می‌شن و ممکنه ظاهرشون نازک و چروکیده بشه. این همون حالتیه که باعث می‌شه پوست شفافیت و درخشندگی دوران جوونی رو نداشته باشه. البته این تغییرات توی هر فردی با سرعت متفاوتی اتفاق می‌افته، اما در کل، از ۵۰ سالگی به بعد شایع‌تر هستن.
برای جلوگیری از این تغییرات، استفاده از محصولات مناسب سن، مرطوب‌کننده‌های قوی، تغذیه‌ی سالم و محافظت در برابر آفتاب خیلی مهمه.
راهکار: استفاده از مرطوب کننده ها
برای تهیه مرطوب کننده مناسب پوستتان به صفحه مرطوب کننده ها مراجعه نمایید و با خیال راحت از محصولات فروشگاه آواطب استفاده نمایید.
روند پیری پوست
پوست از لایه‌های مختلفی تشکیل شده و پیری فقط روی سطح پوست اتفاق نمی‌افته، بلکه توی همه‌ی لایه‌ها تغییراتی ایجاد می‌شه. اگه بدونیم این تغییرات چطور اتفاق می‌افتن، بهتر می‌تونیم برای مراقبت و درمان پوست تصمیم بگیریم.
۱. لایه‌ی اپیدرم (بیرونی‌ترین لایه پوست)
اپیدرم، همون لایه‌ی بیرونی پوسته که نقش حفاظتی داره. این لایه باعث می‌شه رطوبت داخل پوست بمونه و از ورود باکتری‌ها و سموم بیرونی جلوگیری کنه. سلول‌های جدید پوست از عمق این لایه ساخته می‌شن و کم‌کم به سطح پوست میان و در نهایت از بین می‌رن و جای خودشون رو به سلول‌های تازه می‌دن.
با افزایش سن، روند تجدید سلولی پوست کندتر می‌شه، تولید چربی طبیعی پوست (سبوم) و اسید هیالورونیک هم کمتر می‌شه. این دو ماده برای حفظ رطوبت پوست خیلی مهمن. وقتی پوست نتونه رطوبتش رو حفظ کنه، خشک و زبر می‌شه و چروک‌های ریز نمایان می‌شن.
از طرفی، حساسیت اپیدرم به نور خورشید بیشتر می‌شه و قدرت ترمیمش کاهش پیدا می‌کنه. این یعنی پوست دیرتر خوب می‌شه و احتمال عفونت‌ها و مشکلات پوستی بیشتر می‌شه.
۲. لایه‌ی درمیس (لایه‌ی میانی و محکم پوست)
درمیس همون لایه‌ی میانیه که حالت سفت و انعطاف‌پذیر داره. این لایه از کلاژن، الاستین و بافت‌های همبند تشکیل شده و سرشار از رگ‌های خونی هست.
از ۲۵ سالگی به بعد، سطح کلاژن پوست هر سال حدود ۱٪ کاهش پیدا می‌کنه. همزمان، الاستین هم کمتر می‌شه و این موضوع باعث می‌شه ساختار پوست ضعیف‌تر بشه. وقتی پوست استحکام خودش رو از دست بده، چروک‌های ریز و درشت بیشتر به چشم میان.
ضعیف شدن این لایه باعث می‌شه پوست بیشتر آسیب ببینه، رگ‌های خونی ظریف‌تر و شکننده‌تر بشن و جریان خون و اکسیژن‌رسانی به سطح پوست کمتر بشه. نتیجه‌ی این فرآیند؟ پوست کم‌کم درخشندگی و شادابی خودش رو از دست می‌ده.
۳. لایه‌ی زیرپوستی (چربی‌های زیر پوست)
این لایه‌ی داخلی، نقش ذخیره‌ی انرژی، عایق نگه داشتن بدن و ایجاد حجم در پوست رو داره. اما با افزایش سن، سلول‌های چربی این قسمت کوچک‌تر و کمتر می‌شن.
کم شدن چربی‌های زیرپوستی باعث می‌شه پوست شل بشه، حجم گونه‌ها کم بشه و فرم صورت تغییر کنه. اینجاست که چروک‌های عمیق‌تر مثل گودی شقیقه و گونه‌ها ظاهر می‌شن و پوست حالت افتاده پیدا می‌کنه.
📢 مطلب مرتبط با موضوع پیری پوست: مراقبت های ضد پیری برای پوست
دلایل و عوامل پیری پوست
پیری پوست دلایل مختلفی داره. بعضی از این دلایل طبیعی و اجتناب‌ناپذیر هستن و بهشون پیری درونی یا پیری بیولوژیکی می‌گن. با بالا رفتن سن، عملکرد سلول‌های پوست و ارتباط بین لایه‌های اون کم‌کم کند می‌شه، که نتیجه‌ش کاهش رطوبت، مواد مغذی و در نهایت ظاهر شدن نشانه های پیریه.
۱. تغییرات هورمونی
با افزایش سن، سطح استروژن (هورمونی که نقش پیام‌رسان بین سلول‌ها رو داره) کمتر می‌شه. این کاهش باعث می‌شه ارتباط بین سلول‌ها ضعیف بشه و فرآیندهای طبیعی پوست مثل تولید کلاژن و الاستین افت کنه.
از طرفی، خون‌رسانی به پوست هم کمتر می‌شه، در نتیجه مواد مغذی و اکسیژن به سطح پوست نمی‌رسه. همین موضوع باعث می‌شه پوست کم‌کم شفافیت و درخشندگی خودش رو از دست بده و ظاهرش کدرتر بشه.
۲. عوامل ژنتیکی
ژنتیک هم توی روند پیری پوست نقش مهمی داره. نوع پوست و رنگدانه‌هایی که از بدو تولد داریم، تعیین می‌کنن که چقدر زود یا دیر نشانه های پیری روی پوستمون ظاهر بشن.
- پوست‌های روشن و حساس (فتوتایپ I – II): زودتر چروک می‌شن و علائم پیری رو سریع‌تر نشون می‌دن.
- پوست‌های سبزه (فتوتایپ III): معمولاً کمتر چروک می‌خورن اما ممکنه دچار ناهماهنگی رنگی بشن.
- پوست‌های تیره‌تر (فتوتایپ V – VI): دیرتر چروک می‌شن و به‌طور کلی روند پیری در اون‌ها کندتره.
در نهایت، بعضی از فاکتورهای پیری رو نمی‌شه تغییر داد، اما با مراقبت درست، تغذیه‌ی مناسب و استفاده از محصولات مراقبتی می‌شه روندشون رو کندتر کرد.
دلایل بیرونی پیری پوست
پوست یه لایه‌ی بیرونی داره که نقش محافظتی داره و نمی‌ذاره رطوبت پوست از بین بره یا آلودگی‌ها و باکتری‌ها به بدن نفوذ کنن. اما با گذر زمان، تولید سلول‌های جدید توی پوست کندتر می‌شه، چربی طبیعی (سبوم) و هیالورونیک اسید کمتر ترشح می‌شه، و این موضوع باعث خشک‌تر شدن و زبر شدن پوست می‌شه. در نتیجه، چروک‌های ریز کم‌کم ظاهر می‌شن.
از طرفی، حساسیت پوست به نور خورشید بیشتر می‌شه و قدرت ترمیم و ایمنی اون کاهش پیدا می‌کنه، که باعث طولانی‌تر شدن روند بهبود زخم‌ها و افزایش مشکلات پوستی می‌شه.
۱. نور خورشید، عامل اصلی پیری زودرس پوست
مهم‌ترین عامل بیرونی که باعث پیری پوست می‌شه، نور خورشیده. اشعه‌ی UV و آفتاب سوختگی باعث استرس اکسیداتیو می‌شه و به کلاژن و الاستین آسیب می‌زنه، که نتیجه‌ش چروک شدن، لک‌های پوستی و افتادگیه. این نوع آسیب به “پیری نوری” (Photoaging) معروفه. برای همین، استفاده از ضدآفتاب مناسب خیلی مهمه.
۲. آلودگی هوا، دشمن خاموش پوست
آلودگی هوا باعث آزاد شدن رادیکال‌های آزاد توی پوست می‌شه، که روند پیری رو سریع‌تر می‌کنن. اگه آلودگی با نور خورشید ترکیب بشه، این آسیب‌ها شدیدتر هم می‌شن. به همین خاطر، شستن صورت و استفاده از آنتی‌اکسیدان‌ها برای مقابله با این آسیب‌ها خیلی مهمه.
۳. سیگار کشیدن، پیری پوست با هر پک سیگار!
نیکوتین و مواد شیمیایی موجود توی سیگار، تولید رادیکال‌های آزاد رو افزایش می‌دن و درست مثل آلودگی، تأثیر نور خورشید رو هم بیشتر می‌کنن. سیگار باعث کاهش اکسیژن‌رسانی به پوست می‌شه و رنگ پوست رو کدر و بی‌روح نشون می‌ده.
۴. تغذیه، دوست یا دشمن پوست؟
پوست برای مقابله با آسیب‌های محیطی به آنتی‌اکسیدان نیاز داره. میوه‌ها و سبزیجات سرشار از آنتی‌اکسیدان، مثل ویتامین C و E، به خنثی کردن رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنن و روند پیری پوست رو کندتر می‌کنن. برعکس، مصرف زیاد قند و غذاهای فرآوری‌شده، این روند رو تسریع می‌کنه.
۵. مراقبت نادرست از پوست
اگه از پوستتون خوب مراقبت نکنین، خیلی زودتر از حد معمول پیر می‌شه. استفاده از محصولات نامناسب یا شوینده‌های قوی که باعث تحریک پوست می‌شن، می‌تونه به لایه‌ی محافظ پوست آسیب بزنه. برای مراقبت بهتر، باید از محصولات مناسب نوع پوستتون استفاده کنین، پوستتون رو به‌طور مرتب تمیز کنین و از محصولات مرطوب‌کننده و ضدچروک کمک بگیرین.
چطور از پوست در حال پیر شدن مراقبت کنیم و جلوی پیری زودرس را بگیریم؟
پیری پوست یه روند طبیعی داره که هم به عوامل درونی (مثل ژنتیک و هورمون‌ها) و هم به عوامل بیرونی (مثل آلودگی و نور خورشید) بستگی داره. اما با یه سبک زندگی درست و مراقبت‌های پوستی مناسب، می‌شه این روند رو کندتر کرد و پوست رو سالم و شاداب نگه داشت.
۱. سبک زندگی سالم و خواب کافی
یکی از بهترین کارهایی که می‌تونین برای جلوگیری از پیری زودرس پوست انجام بدین، خواب باکیفیت و کافیه. موقع خواب، بدن فرصت پیدا می‌کنه تا خودش رو ترمیم کنه و سلول‌های جدید بسازه. کمبود خواب باعث افزایش استرس اکسیداتیو و تشدید چین‌وچروک‌ها می‌شه.
فعالیت بدنی منظم هم خیلی مهمه. ورزش باعث بهبود گردش خون و اکسیژن‌رسانی به پوست می‌شه که درخشندگی طبیعی اون رو حفظ می‌کنه.
📢 بیشتر بدانید: خواب برای دستیابی به پوست سالم
۲. تغذیه‌ی مناسب برای پوست سالم
پوست برای سالم موندن به آنتی‌اکسیدان‌ها نیاز داره، چون این مواد جلوی آسیب رادیکال‌های آزاد رو می‌گیرن. برای همین، رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات خیلی تأثیرگذاره.
بعضی از بهترین مواد غذایی برای جلوگیری از پیری زودرس شامل اینا می‌شه:
✅ هویج، زردآلو و سایر میوه‌ها و سبزیجات نارنجی و زرد
✅ بلوبری
✅ سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج
✅ فلفل دلمه‌ای
✅ گوجه‌فرنگی
✅ حبوبات
✅ ماهی‌های چرب مثل سالمون
✅ مغزها و آجیل‌ها
۳. ترک سیگار، بزرگ‌ترین لطف به پوستتون!
سیگار یکی از بدترین دشمنای پوسته! مواد شیمیایی داخلش باعث تخریب کلاژن و الاستین می‌شه، که این یعنی پوست سریع‌تر چروک می‌افته و کدر و بی‌حالت می‌شه. ترک سیگار نه‌تنها پوستتون رو سالم‌تر و شفاف‌تر می‌کنه، بلکه تأثیر فوق‌العاده‌ای روی سلامت کلی بدنتون داره.
۴. روتین مراقبت از پوست، کلید جوانی و شادابی
پوست با گذر زمان تغییر می‌کنه، پس نحوه‌ی مراقبت از اون هم باید متناسب با نیازهای جدیدش باشه. یه روتین ساده ولی مؤثر شامل این سه مرحله‌ست:
🔹 پاکسازی، پوستت رو از آلودگی‌ها تمیز کن: هر روز پوست در معرض آلودگی و مواد شیمیایی قرار می‌گیره، که باعث استرس اکسیداتیو و پیری زودرس می‌شن. یه شوینده‌ی ملایم و مناسب نوع پوستتون انتخاب کنین تا آلودگی‌ها رو از بین ببره و اجازه بده پوست بهتر نفس بکشه.
📢 این ویدیوی مهم را تماشا کنید: تاثیر وحشتناک قلیون و سیگار بر روی پوست
🔹 مراقبت، آبرسانی و تغذیه‌ی پوست: با توجه به نیازهای پوستتون، از محصولات مناسب استفاده کنین:
- برای خطوط ریز و چین‌وچروک‌های اولیه: از محصولاتی که حاوی هیالورونیک اسید هستن استفاده کنین تا پوست رو پر و شاداب کنن. مثل سرم هیالورونیک اسید استلین که یک محصول درجه یکه!
- برای افتادگی و کاهش حجم پوست: محصولاتی که باعث لیفت و فرم‌دهی پوست می‌شن، گزینه‌ی خوبی هستن. کرم روز کلاژن (مولتی لیفت) از برند دکتر راشل گزینه مناسبیه.
- برای پوست‌های بالغ و چروک‌های عمیق + لک ها: کرم‌های مغذی که خاصیت تقویت‌کننده و افزایش خاصیت کشسانی پوست دارن، بهترین انتخاب هستن. کرم ژل رویال آواطب محصول عالی برای رفع چین و چروک ها و لک های اساسی پوست.
🔹 محافظت، ضدآفتاب، بهترین دوست پوستت: نور خورشید دشمن شماره‌ی یک پوستـه! حتی توی روزای ابری هم اشعه‌ی UV به پوست آسیب می‌زنه، پس همیشه از کرم ضدآفتاب با SPF مناسب استفاده کنین. اگه زیاد بیرون می‌رین، یه ضدآفتاب قوی‌تر انتخاب کنین و هر چند ساعت تمدیدش کنین.
💡 نکته‌ی اضافه:
اگه پوستتون لک یا ناهماهنگی رنگی داره، می‌تونین از کرم‌های CC استفاده کنین که رنگ پوست رو یکدست و طبیعی‌تر نشون می‌دن. ما کرم CC طلا کلاژن را به شما پیشنهاد میکنیم.
نتیجه‌گیری
با یه سبک زندگی سالم، تغذیه‌ی مناسب، خواب کافی و یه روتین مراقبتی درست، می‌شه روند پیری پوست رو کندتر کرد و از ظاهر شدن زودهنگام چین‌وچروک‌ها جلوگیری کرد. مهم‌ترین نکته اینه که به نیازهای پوستتون توجه کنین و مراقبت‌های لازم رو براش انجام بدین.💖
گردآورنده:
- زهرا غلامحسین دخت | مجله سلامت آواطب
پیام بگذارید