استرس و جوش چه ربطی به هم دارن؟
چند تا راهکار برای کم‌کردن جوش‌هایی که بخاطر استرس درمیاد
پوست ما، بزرگ‌ترین عضو بدنه و در واقع یه جور آینه‌ست که حال روحی و جسمی‌مونو نشون می‌ده.
اگه تا حالا با جوش و پوست مستعد آکنه سر و کار داشتی، حتما می‌دونی چقدر میتونه اعصاب‌خوردکن و استرس‌زا باشه.
توی این مقاله قراره درباره‌ی این حرف بزنیم که استرس روانی، چه توی زندگی شخصی چه کاری، چطوری روی بدنمون و مخصوصاً روی پوستمون اثر می‌ذاره. می‌خوایم ببینیم اصلاً چه ربطی بین استرس و جوش وجود داره، استرس چطوری میتونه باعث جوش زدن بشه یا اونو بدتر کنه، و مهم‌تر از اون، چه کارایی می‌تونیم بکنیم که هم استرسمونو کم کنیم و هم تاثیرش رو پوست رو بیاریم پایین.
در ادامه با مجله سلامت آواطب همراه باشید.
استرس چیست و چطور ایجاد می شود؟
استرس یه چیز کاملاً شخصیه؛ برای بعضیا یه جور محرکه‌ست، ولی برای خیلیای دیگه یه جور فشار اعصاب حساب میشه. وقتی یه نفر دچار استرس میشه، واکنش‌هاش متفاوته. یکی با یه مشکل کوچیک قاطی می‌کنه، یکی دیگه توی یه بحران بزرگ هم خونسرد می‌مونه.
یه چیزی هم هست به اسم “استرس خوب” (یعنی استرسی که ما رو به حرکت وامی‌داره)، در مقابل “استرس منفی” که حال آدمو بد می‌کنه. وقتی استرس داریم، بدنمون هورمون‌هایی مثل آدرنالین و کورتیزول ترشح می‌کنه، فشار خون می‌ره بالا و بدن توی حالت آماده‌باش قرار می‌گیره. این واکنش، تو زمان‌های قدیم برای بقا لازم بود، مثلاً وقتی یه حیوان وحشی حمله می‌کرد.
ولی امروزه دلایل استرس فرق کرده. از مشکلات روحی گرفته تا درگیری‌های کاری، گرفتاری‌های خانوادگی، مریضی و کلی توقعاتی که جامعه ازمون داره، همه اینا فشار میاره. اینکه باید همیشه خوب به نظر برسیم، سالم باشیم، ورزش کنیم، روابط خوب داشته باشیم، اخبارو دنبال کنیم و… همه‌ش با هم، خب معلومه که آدم کم میاره.
نتیجه‌ش هم واضحه: آمار مشکلات روانی و فرسودگی شغلی (burnout) روز به روز بیشتر میشه.
استرس چطور می‌تواند باعث جوش زدن شود یا آن را بدتر کند؟
وقتی آدم استرس داره، همه چی به هم می‌ریزه؛ خوابش به‌هم می‌خوره، گوارشش خراب میشه، ممکنه احساس افسردگی یا کلافگی کنه و کلاً از تعادل خارج شه. و خب، خیلی وقتا اولین جایی که این به‌هم‌ریختگی‌ها خودشونو نشون می‌دن، روی پوسته. پوست شروع می‌کنه به خارش، قرمز میشه، و کم‌کم جوش‌ها ظاهر می‌شن.
سال‌هاست که روان‌شناس‌ها می‌گن استرس با آکنه بی‌ربط نیست، ولی تحقیقات جدید نشون داده که دانشمندا تا همین اواخر تأثیر واقعی استرس روی شدت جوش‌ها رو دست‌کم گرفته بودن.
وقتی ما استرس داریم، بدنمون یه‌سری هورمون مثل کورتیزول و آندروژن‌های آدرنالی، پروتئین‌های عصبی مثل اندورفین و انسولین، و پروتئین‌های التهابی آزاد می‌کنه. اینا همه روی عملکرد غدد چربی‌ساز پوست اثر می‌ذارن و باعث می‌شن جوش‌ها بیشتر بشن یا شدیدتر بیان بالا.
خیلی از تحقیقاتی که با پرسش‌نامه انجام شده، نشون می‌ده که بیشتر کسایی که جوش می‌زنن خودشون حس می‌کنن که استرس، اوضاع پوستشونو بدتر می‌کنه. بین ۵۰ تا ۸۰ درصدشون اینو تایید کردن. توی یه تحقیق دیگه هم دیده شده که معمولاً دو روز بعد از یه اتفاق استرس‌زا، جوش‌ها شروع می‌کنن به بدتر شدن.
یه نکته‌ی دیگه هم هست: بعضی‌ها وقتی عصبی می‌شن یا استرس دارن، شروع می‌کنن به کندن یا دست‌کاری کردن جوش‌هاشون. این کار باعث پخش شدن باکتری‌ها و بیشتر شدن التهاب میشه و در نتیجه، جوش خفیف، شدیدتر میشه. این حالت یه اسم داره: آکنه اکسکوریه.
حالا فرض کن جوش زدی. باز هم استرس بی‌تأثیر نیست، چون تحقیقات نشون داده استرس روند ترمیم پوست رو تا ۴۰ درصد کند می‌کنه! یعنی جوش‌ها دیرتر خوب می‌شن.
یه تحقیق جالب تو دانشکده پزشکی دانشگاه استنفورد هم اینو ثابت کرده که بین استرس مزمن و بدتر شدن آکنه یه ارتباط مستقیم بیماری‌زا وجود داره. تو اون تحقیق، دیدن که وقتی دانشجوها نزدیک امتحان بودن و تحت فشار زیادی قرار داشتن، هم خوابشون کم شده بود، هم تغذیه‌شون به هم ریخته بود و هم درد و التهاب جوش‌هاشون بیشتر شده بود. تازه، روند خوب شدن پوستشون هم کند شده بود و وضعیت پوست کلی بدتر شده بود.
برای اطلاعات بیشتر درباره دلایل و راه‌های درمان جوش، می‌تونید مقاله جوش چیست؟ دلایل، پیشگیری و درمان جوش های چرکی رو بخونید.
جوش استرسی چه شکلی است؟
جوش‌هایی که به خاطر استرس درمیاد، معمولاً شامل جوش‌های سرسیاه (کومدون‌های بسته)، جوش‌های سرسفید (کومدون‌های باز) و جوش‌های التهابی یا چرکی هستن. برای روش‌های طبیعی درمان این نوع جوش‌ها، می‌تونید به مقاله درمان خانگی لک و جوش سر بزنید.
وقتی استرس کم شود، کیفیت زندگی بالا می رود
یه زندگی آروم و بی‌دغدغه میتونه کلی فایده داشته باشه. مثلاً می‌دونستی فقط ۲۰ دقیقه ریلکسیشن میتونه روند ترمیم زخم‌های کوچیک رو سریع‌تر کنه؟
ریلکس‌کردن باعث میشه بدن دوباره خودشو بازیابی کنه و حتی درد کمتر بشه.
ولی منظورمون از “ریلکسیشن” چیه؟
واقعیت اینه که واسه هر کسی فرق داره. یکی با موزیک آروم می‌گیره، یکی با سکوت مطلق. مهم اینه که بفهمی چی بهت آرامش می‌ده.
انواع ریلکسیشن:
- ریلکسیشن فیزیکی: یعنی بدنت از حالت انقباض و تنش درمیاد، فشار خون و ضربان قلب میاد پایین، تنفس آروم‌تر میشه.
- ریلکسیشن احساسی: یعنی یه حس آرامش درونی و حال خوب، بدون اضطراب.
- ریلکسیشن ذهنی (شناختی): وقتی ذهن رو از فکرای استرس‌زا خالی می‌کنی و باهاشون کنار میای، ذهنت آروم‌تر و متمرکزتر میشه.
استرس وقتی به وجود میاد که یکی از اینا یا چندتاش از تعادل خارج بشه. البته استرس همیشه هم بده نیست. گاهی میتونه محرک باشه. مثلاً یه ورزشکار تو حالت خیلی ریلکس نمی‌تونه رکورد بزنه! یا بعضیا وقتی یه کم فشار روشونه، بهتر کار می‌کنن.
ولی استرس مداوم و هرروزه، واقعاً برای جسم و روح ضرر داره. واسه همین باید بفهمی چه جور ترکیبی از این سه مدل ریلکسیشن بهت می‌سازه و سعی کنی بیشتر تو اون حال و هوا قرار بگیری.
برای مشاوره تخصصی درباره مشکلات پوستی ناشی از استرس، می‌تونید از مشاوره تخصصی آنلاین درمان لک و مشکلات پوستی استفاده کنید. همچنین محصولات بسیار موثر و کارآمدی را به شما معرفی میکنم و توصیه میکنم حتماً اطلاعات این محصولات را مطالعه کنید.
- کرم ضد لک و جوانساز ژل رویال که میتونه برای درمان لک و جوش همزمان موثر باشه و همچنین جای جوش های قدیمی رو از بین ببره.
- صابون ژل رویال که برای شست و شوی صحیح پوست هایی که جوش عصبی یا چرکی دارند استفاده میشه و خیلی تاثیر خوبی داره.
10 راه ساده برای کم‌کردن استرس
اگه احساس می‌کنی همه چی دور و برت داره از کنترل خارج میشه و همه یه چیزی ازت می‌خوان، طبیعیه که نتونی آروم بمونی. ولی چندتا کار هست که میتونه کمکت کنه راحت‌تر با استرس کنار بیای و کمتر بهت فشار بیاد.
اگه احساس می‌کنی استرس داری، چه بخاطر کار باشه چه مسائل شخصی، اولین قدم برای بهتر شدن اینه که بفهمی دقیقاً چی باعث این حال بدت شده.
بدترین کاری که می‌تونی بکنی اینه که بری سمت راه‌های ناسالم مثل سیگار، مشروب یا پرخوری برای آروم شدن. بی‌تفاوت بودن و کاری نکردن هم فقط اوضاع رو بدتر می‌کنه.
برای اینکه بتونی با استرس بهتر کنار بیای، چند تا چیز خیلی مهمه: اینکه از نظر احساسی قوی باشی، روی شرایط زندگی‌ت کنترل داشته باشی، دور و برت آدمای خوب و حمایتی باشن و دیدت به زندگی مثبت باشه.
اینم ۱۰ تا راهکار برای مقابله با استرس:
۱. تحرک داشته باش: ورزش معجزه نمی‌کنه، ولی کمک می‌کنه فشار روحی‌ای که داری کمتر بشه. ذهنت سبک‌تر میشه و می‌تونی راحت‌تر با مشکلاتت روبه‌رو شی.
۲. کنترل رو به‌دست بگیر: اگه حس کنی هیچ کاری ازت برنمیاد، استرست بیشتر میشه. یکی از دلایل اصلی استرس همینه، اینکه حس کنی شرایط از دستت در رفته.
همین که یه کاری برای حل مشکلت انجام بدی، خودش یه قدم بزرگه. باعث میشه حس بهتری نسبت به خودت داشته باشی.
۳. با آدما ارتباط داشته باش: دوست خوب، همکار خوب یا خانواده‌ی حمایت‌گر می‌تونن کلی از بار روی دوشت رو کم کنن. حرف زدن با یکی که درکت می‌کنه، هم حالتو بهتر می‌کنه، هم ممکنه راه‌حل بهتری پیدا کنی.
توصیه میکنم مطلب درمان جوش های دردناک با ماسک خانگی را مطالعه کنی.
۴. برای خودت وقت بذار: خیلی‌هامون اون‌قدر درگیر کار و زندگی هستیم که وقتی برای خودمون نمی‌مونه. ولی واقعاً لازمه هر هفته یه کم وقت بذاری برای کارایی که حالتو خوب می‌کنن: تفریح، ورزش، فیلم دیدن یا حتی بی‌کار نشستن.
۵. خودتو به چالش بکش: هدف گذاشتن برای خودت، چه تو کار، چه بیرون از اون (مثلاً یاد گرفتن یه زبان جدید یا شروع یه ورزش تازه)، اعتماد به‌نفس میاره. همین باعث میشه بهتر بتونی با استرس کنار بیای. ضمناً باعث میشه حس کنی زندگی در جریانه و تو هم فعال و مفید هستی.
۶. سراغ عادت‌های ناسالم نرو: الکل، سیگار، یا کافئین زیاد شاید یه مدت کوتاه حالت رو بهتر کنن، ولی واقعیت اینه که فقط داری صورت‌مسئله رو پاک می‌کنی. نه‌تنها مشکلتو حل نمی‌کنن، بلکه خودشون می‌شن یه دردسر جدید. به‌جاش برو سراغ حل ریشه‌ی مشکل.
۷. به بقیه کمک کن: تحقیقات نشون داده آدما وقتی به بقیه کمک می‌کنن (مثلاً کار داوطلبانه یا کمک تو محله)، روحیه‌شون قوی‌تر میشه. اگه وقت نداری داوطلب شی، سعی کن روزی یه لطف کوچیک در حق کسی بکنی؛ مثلاً یه نفر رو از خیابون رد کنی یا واسه همکارات قهوه بیاری. هم حال خودت خوب میشه، هم حال اون طرف.
۸. هوشمندانه کار کن، نه بیشتر: کار کردن زیاد همیشه به معنی مفید بودن نیست. ببین چه کاری واقعاً مهمه و همون‌ها رو اول انجام بده. کارهای کم‌اهمیت رو بذار ته صف. قبول کن که قرار نیست همه کارها رو تو یه روز انجام بدی.
۹. سعی کن مثبت‌نگر باشی: هر روز آخر شب بشین ۳ تا چیز بنویس که بابتشون خوشحالی یا خوب پیش رفتن. ممکنه کوچیک باشن، ولی همین کار ساده کمک می‌کنه تمرکز ذهنت از منفی‌ها بره روی مثبت‌ها.
۱۰. بعضی چیزا رو باید پذیرفت: همه چیز تو زندگی قابل کنترل نیست. وقتی نمی‌تونی شرایط رو عوض کنی، سعی کن تمرکزتو بذاری روی چیزهایی که از دستت برمیاد. مثلاً اگه محل کارت داره تعدیل نیرو می‌کنه، به‌جای اضطراب، شروع کن دنبال کار جدید گشتن.
برای داشتن پوستی سالم‌تر، می‌تونید از ارزان‌ترین و با کیفیت‌ترین روتین پوستی استفاده کنید و نکات مراقبتی رو به کار ببندید.
برای مطالعه بیشتر درباره مراقبت از پوست و راه‌های بهبود آن، به مجله سلامت آواطب سر بزنید.
گردآورنده:
- زهرا غلامحسین دخت | مجله سلامت آواطب
پیام بگذارید