بعضی لکه‌هایی که به دلیل پیری و آفتاب‌گرفتگی به وجود میان، خوش‌خیم هستن، در حالی که بقیه نیاز به توجه پزشکی دارن. فرقشون رو یاد بگیرین.
اگه اخیراً زمانی رو زیر آفتاب گذروندین، ممکنه متوجه شده باشین که چند لکه دیگه قهوه‌ای، برنزه یا سفید روی قسمت‌های بدن که در معرض آفتاب بودن، ظاهر شدن. حتی اگه الان همیشه از محافظ آفتاب استفاده کنین، هنوزم ممکنه تغییرات پوستی که به دلیل آفتاب‌گرفتگی سال‌ها پیش به وجود اومده، رو ببینین. خبر خوب اینه که بیشتر این لکه‌ها سرطانی نیستن. با این حال، تشخیص لکه‌های خوش‌خیم از لکه‌هایی که نیاز به توجه پزشکی دارن، می‌تونه کمی دشوار باشه. در ادامه، ۵ نوع لکه‌ای که به دلیل آفتاب به وجود میان اما سرطانی نمی‌شن، معرفی می‌کنیم.
در ادامه با مجله سلامت آواطب همراه باشید.
1. کک و مک
اگه از بچگی کک و مک داشتین، می‌دونین که چطوری رفتار می‌کنن. تو آفتاب و گرما تیره‌تر می‌شن و تو زمستون کمرنگ می‌شن. خود کک و مک نگران‌کننده نیست، ولی نشونه افزایش خطر ابتلا به سرطان پوسته.
2. ملاسما
این وضعیت با لکه‌های تیره نامنظم مشخص می‌شه و در خانم‌ها بیشتر شایع هست و ممکنه توی دهه ۲۰ و ۳۰ زندگی ظاهر بشه. این لکه‌ها اغلب به دلیل آفتاب‌گرفتگی زیاد ایجاد می‌شن و با تغییرات هورمونی مربوط به مصرف قرص‌های ضدبارداری، بارداری یا هورمون‌درمانی بعد از یائسگی تشدید می‌شن. سطوح پایین هورمون تیروئید هم ممکنه نقش داشته باشه. ملاسما می‌تونه افراد با هر نوع پوستی رو تحت تأثیر قرار بده و با آفتاب‌گرفتگی تیره‌تر بشه. ممکنه در دوران یائسگی به خاطر کاهش سطوح استروژن و پروژسترون ناپدید بشه.
3. لکه‌های سنی
این لکه‌ها که به نام‌های “لکه‌های کبدی“ هم شناخته می‌شن، شکل نامنظمی دارن، بزرگتر از کک و مک هستن و از برنزه تا قهوه‌ای تیره متفاوت هستن. اونا روی پوست‌هایی که در معرض آفتاب بودن ظاهر می‌شن. بعضی از اونا به دلیل آفتاب‌سوختگی شدید به وجود میان. در افراد با هر نوع پوستی رایج هستن.
4. کراتوز سبوره‌ای
این لکه‌ها معمولاً گرد، تیره و برجسته هستن. اغلب به نظر می‌رسه که روی پوست چسبیده باشن، مثل یه تکه آدامس. اگه مطمئن نیستین که کراتوز سبوره‌ای دارین یا ملانوما، باید به یه متخصص پوست مراجعه کنین.
5. لکه‌های سفید
اصطلاح پزشکی برای این لکه‌های صاف و کوچک “هیپوملانوز ایدیوپاتیک گوتات” هست. خانم‌ها بیشتر از آقایون به این وضعیت مبتلا می‌شن و معمولاً بعد از سن ۴۰ سالگی روی قسمت‌هایی از بدن که در معرض آفتاب هستن، ظاهر می‌شن.
باید چیکار کنین؟
هیچ دلیل پزشکی برای درمان هیچ‌کدوم از این لکه‌ها وجود نداره، اما تعداد زیادی از محصولات بدون نسخه برای کاهش ظاهر لکه‌های تیره یا بهبود رنگ پوست تبلیغ می‌شن. اینجا باید مواظب باشین، چون این محصولات آرایشی هستن و نه داروهای تجویزی، تولیدکننده‌ها مجبور نیستن اثربخشی‌شون رو نشون بدن.
با این حال، متخصصین پوست چندین تکنیک اثبات‌شده برای درمان لکه‌های تیره و روشن پوست دارن، شامل پیلینگ شیمیایی و پمادهای تجویزی حاوی هیدروکینون یا اسید رتینوئیک. لیزر درمانی هم برای لکه‌های تیره مؤثره. همه این درمان‌ها به عنوان درمان‌های زیبایی در نظر گرفته می‌شن و بیمه هزینه‌شون رو پوشش نمی‌ده.
کی باید به متخصص پوست مراجعه کنین؟
به طور منظم پوستتون رو برای خال‌های جدید، در حال رشد، تغییر رنگ یا شکل نامنظم بررسی کنین. اونا می‌تونن نشانه ملانوما، مرگبارترین سرطان پوست باشن و باید هر چه زودتر توسط یک متخصص پوست بررسی بشن. اگه ملانوما تو خانواده‌تون رایجه یا بیشتر از ۴۰ خال دارین، از تخت‌های برنزه‌کننده استفاده کردین یا چندین بار آفتاب‌سوختگی داشتین، در معرض خطر بیشتری هستین و باید به طور منظم پوستتون رو توسط متخصص پوست چک کنین.
کراتوزهای خورشیدی یا آکتینیک هم نیاز به مراجعه به متخصص پوست دارن چون ممکنه به نوعی از سرطان به نام کارسینوم سلول سنگفرشی تبدیل بشن. اونا به صورت برآمدگی‌های قرمز، صورتی، برنزه یا شفاف ظاهر می‌شن که اغلب حس زبری یا پوسته‌پوسته بودن دارن. ممکنه به صورت لکه‌های شنی ظاهر بشن که به سختی از پوست اطراف قابل تشخیص هستن، مگر با لمس. با اینکه به اندازه ملانوما مرگبار نیستن، سرطان سلول سنگفرشی می‌تونه به بافت‌های اطراف رشد کنه و گاهی به قسمت‌های دیگه بدن منتشر بشه.
اگه هرگونه رشد جدید یا تغییرات پوستی پیدا کردین که بیشتر از چند هفته طول بکشه باید به متخصص پوست مراجعه کنین.
گردآورنده:
- زهرا غلامحسین دخت
نظرتان را بنویسید